Lichaamstaal bij honden: heeft mijn hond stress?
Hondentaal kent een breed scala aan signalen die honden gebruiken om met zowel soortgenoten als mensen te communiceren. Om te begrijpen hoe je hond duidelijk maakt wat hij voelt en wat hij nodig heeft, moet je deze signalen leren herkennen. Hieronder omschrijven we hoe je stress bij honden kunt herkennen.
Wat is stress?
Voordat je leert hoe je hondentaal moet interpreteren om zo stress te herkennen, is het raadzaam om precies te weten waaruit een stressreactie ontstaat en welke gevolgen stress voor het dier kan hebben als het niet goed wordt behandeld.
Wat is stress en waarom heeft je hond stress? Als je hond een situatie als bedreigend ervaart, reageert zijn lichaam daarop met stress. Dit is een natuurlijke fysieke reactie om de overlevingskansen in mogelijk gevaarlijke situaties te vergroten.
Er bestaan echter situaties die noch negatief noch bedreigend zijn, maar wel stress teweegbrengen zodat de hond zich beter kan aanpassen aan wat er in zijn omgeving gebeurt. Je viervoeter kan daardoor ongewild stress-signalen vertonen als hij zenuwachtig of bang is, maar ook in situaties die nieuw of spannend voor hem zijn.
Er bestaan verschillende stressindicatoren, waaronder geeuwen, hijgen, herhaaldelijk aan de lippen likken, zichzelf dwangmatig krabben, zich afwenden, overmatig blaffen of hardnekkig aan de grond snuffelen. Je kunt ook opmerken dat de pupillen van je hond groter worden, dat de hond trilt, meer kwijlt dan normaal, de spieren in zijn kop aanspant, dat hij zweet aan zijn poten, zijn haar overeind zet enz.
De reacties van je hond zijn afhankelijk van zijn karakter, aangeleerd gedrag en eerdere ervaringen. Houd er rekening mee dat intense en/of aanhoudende stress veranderingen in het gedrag van het dier kunnen veroorzaken en zelfs fysieke klachten en gezondheidsproblemen tot gevolg kunnen hebben.
In dat geval kun je ook bepaalde symptomen bij je hond opmerken, waaronder veranderingen in de spijsvertering (braken en diarree), veranderingen aan de huid en vacht, lusteloosheid en een gebrek aan eetlust.
Stressindicatoren herkennen, alsook de basis van hondentaal begrijpen, kan je helpen om te weten wat je hond voelt, wanneer hij dit voelt en waarom hij dit voelt. Zo kun je hem op verschillende manieren helpen, bijvoorbeeld door:
Stimuli die stress veroorzaken bij je hond te vermijden. Als je weet welke factoren stress veroorzaken bij je hond, kun je deze - indien mogelijk - uit zijn omgeving verwijderen of vermijden.
Te leren hoe je met zijn emoties moet omgaan. Met bepaalde hulpmiddelen kan je hond evenwichtiger en stabieler worden. De belangrijkste hulpmiddelen zijn voldoende beweging, gedragstherapie (opleiding en training), goede gewoontes aanleren, een sterke band tussen hond en baas, de juiste voeding en ervoor zorgen dat de hond in een omgeving woont die geschikt voor hem is.
Je hond te helpen om zijn gedrag aan te passen. In sommige gevallen (als je hond een fobie heeft, dwangmatig gedrag vertoont, agressief is enz.) is het noodzakelijk om de hulp van een dierengedragstherapeut in te schakelen die je kan begeleiden en helpen om het probleem te verhelpen. Met zijn begeleiding kun je beginnen met gedragstherapie en/of medicatie die je hond kan helpen om beter te reageren op stimuli die stress veroorzaken.
Tekenen van angst in hondentaal
Onder tekenen van angst wordt de lichaamstaal verstaan die je hond in bepaalde contexten laat zien waarin hij angst, stress of dreiging ervaart met het doel om in conflicten te kunnen vechten of vluchten als deze zich in zo'n situatie voordoen.
Gedragsleer, de wetenschap die dierengedrag bestudeert, onderscheidt twee soorten tekenen van angst: kalmerende signalen en dreigsignalen.
Deze “kalmerende signalen” hebben als doel om stress en spanning in bepaalde situaties te verminderen. Deze signalen gebruikt je hond om duidelijk te maken dat hij geen problemen wil, zodat andere honden zich vriendelijker en vreedzamer opstellen. Honden gebruiken deze signalen om onderling sociaal contact gemakkelijker te maken.
Er zijn meer dan twintig kalmerende signalen omschreven. Daaronder worden de hierboven omschreven stressindicatoren verstaan, aangezien honden daarmee proberen om andere honden en mensen te kalmeren in een situatie die stress of zenuwen bij hen veroorzaakt.
De volgende gedragingen zijn de meest typische kalmerende signalen:
Verplaatsingsgedrag: dit is normaal hondengedrag, zoals aan de grond snuffelen, water drinken of zich krabben, dat echter niet in de context past - zij stellen dit gedrag bijvoorbeeld in ongemakkelijke, verwarrende of stressvolle situaties.
Andere gedragingen: gebaren zoals hun kop draaien, hun blik afwenden, trage stappen, omlopen, stilstaan of zich omdraaien zijn “kalmerende signalen” die je hond kan inzetten om te laten zien dat hij geen conflict wil.
Je hond kan zelf dreigsignalen inzetten om grote conflicten (d.w.z. aanvallen en gevechten) te vermijden. In dit geval neemt hij echter een heel andere houding aan en zoekt hij de grenzen op in sociale contacten. De meest typische dreigsignalen zijn grommen en dreigend blaffen.
Er bestaan ook signalen waarmee een hond het tegenovergestelde wil communiceren van wat we net hebben genoemd: toenaderingsgedrag. In hondentaal zijn dit tekenen die de hond geeft om zijn affectie te tonen en de groepscohesie te stimuleren.
Nu je iets meer weet over hondentaal, kun je gerust contact opnemen met een dierengedragstherapeut als je deze tekenen opmerkt bij je viervoeter, zodat deze het gedrag van je hond kan bestuderen. Zo kan je hond de juiste hulp krijgen die op maat is gemaakt om zijn problemen op te lossen en om complicaties die hieruit kunnen voortkomen te voorkomen.
